Fixbrigade isoleert woningen voor mensen met weinig geld: ‘Soms kun je onder de vensterbank door de buitenlucht zien’
Om energiearmoede te bestrijden isoleert de Fixbrigade woningen van mensen met een laag inkomen. Jongeren en statushouders kunnen als ‘fixer’ werkervaring opdoen. Het Amsterdamse project wordt met Europees geld flink uitgebreid. ‘Ik kom overal halogeenspotjes tegen, maar die zijn dus het ergst.’
©Guus Dubbelman / de Volkskrant
Verwacht geen konvooi gemeentebusjes en mannen in werkpakken als je de Fixbrigade in Amsterdam belt om je woning te isoleren. Nee, dan komt de 52-jarige Francis Langedijk aanhobbelen op zijn bakfiets vol tochtprofielen, radiatorfolie en een nietpistool. De voormalige elektricien krijgt hulp van twee statushouders uit Eritrea die hij ondertussen Nederlands leert. ‘Netjes, netjes’, zegt Langedijk, terwijl zijn helpers samen een rubberstrip vastnieten langs de voordeur van een sociale huurwoning in Amsterdam-Oost. ‘Liever goed, dan snel!’
Wat begon als een sympathiek vrijwilligersprojectje om buurtbewoners te helpen hun woning beter te isoleren, groeide uit tot een stadsbreed hulpproject dankzij Europese en gemeentelijke subsidie. Vanaf mei rukt een legertje fixers uit om gaten en kieren te dichten, lampen te vervangen en cv-ketels slimmer af te stellen. Ooit bedoeld om de klimaatopwarming af te remmen, maar nu populair om de groeiende energiearmoede te bestrijden. De Fixbrigade is tevens een leer-werkproject voor jongeren en statushouders.
Duizend euro rood
‘We staan aan het einde van de maand altijd duizend euro rood’, zegt bewoonster Eriny Mekhil in haar woning op vierhoog langs een spoordijk. Zij wijst naar haar tienerkinderen die op de bank zitten met een dekentje over hun benen. ‘We zetten de thermostaat op 16,5 graden Celsius, de wasdroger gebruiken we niet meer.’
Hun sociale huurwoning is gerenoveerd, inclusief dubbele ramen, maar het huis tocht en lekt niettemin. ‘We leggen lakens op de vensterbanken en er groeit schimmel in de slaapkamers.’ Zij klaagde bij haar woningbouwcorporatie die volgens haar uitlegde dat lekkages erbij horen als je op een bovenste verdieping woont. Mekhil is heel blij dat de Fixbrigade wél langskomt.
‘Kijk, er zit verf op de rubbers langs de deuren’, zegt hoofdfixer Langedijk. ‘Dan heb je daar dus niks meer aan.’ Volgens hem weten niet veel mensen dat je tochtprofielen jaarlijks soepel moet houden met bijenwasspray en dat zo’n strip hooguit vijf jaar meegaat. In de overvolle bovenwoning zagen de mannen nieuwe profielen op maat, nieten die met harde klappen vast in de kozijnen en schroeven links en rechts behoedzaam led-lampen in hun fitting. ‘Ik kom overal halogeenspotjes tegen, maar die zijn dus het ergst. Die worden wel 380 graden!’ Zijn advies: weg ermee.
Infraroodcamera
Twee straten verderop, in het gebouw van de Jungle – centrum voor cultuur en maatschappelijke betrokkenheid – legt bedenker Jannekee Jansen op de Haar uit waarom advies geven niet genoeg is. ‘We begonnen in 2018 met een demonstratieruimte met manieren van isolatie. Later gingen we langs bij buurtbewoners met een infraroodcamera zodat die zelf konden zien waar het tochtte.’ Het bijbehorende advies verdween volgens haar in een la bij de woningbouwcorporatie. Zelf uitvoeren blijkt voor veel bewoners in de praktijk geen optie. ‘Als je lang in armoede leeft, raak je lamgeslagen. Dan verlies je het zelfvertrouwen om dingen aan te pakken.’ Bovendien overstijgen de materiaalkosten al gauw de honderd euro.
Het verrast Jansen op de Haar niet dat de gerenoveerde woning van de familie Mekhil tocht en lekt. Woningbouwcorporaties leveren volgens haar vaak bedroevend slecht werk af. ‘Neem Betondorp, waar 26 procent van de bewoners leeft in energie-armoede, daar passen nieuwe vensters niet in hun kozijnen en kun je onder de vensterbank door de buitenlucht zien.’ Ook is zij niet te spreken over de installateurs van cv-ketels die doorgaans hun installatie afstellen zonder rekening te houden met het energieverbruik.
Daarom zette de 60-jarige Jungle-baas zelf een team op met vrijwilligers uit de buurt en leerlingen van het ROC, taalscholen of herintegratieprojecten. Die bezochten volgens haar 250 adressen in de afgelopen twee jaar. Dankzij ruim negen ton Europese en vier ton gemeentelijke subsidie beginnen in mei drie nieuwe brigades die nog eens duizend adressen gaan bezoeken. Bewoners met een inkomen tot 140 procent van bijstandsniveau komen in aanmerking. Zes hoofdfixers en 120 leerlingen krijgen voortaan betaald voor hun werk. De gemeente schat de gemiddelde besparing per huishouden op zeshonderd euro per jaar.
Inmiddels melden zich gemeenten en instellingen uit heel Nederland bij de Jungle met vragen over de brigades. Het advies dat zij meekrijgen van Jansen op de Haar: zoek aansluiting bij bestaande buurtprojecten ‘Mensen met een smalle beurs staan heel argwanend tegenover de overheid.’ Stadsdeelbestuurder Rick Vermin bevestigt dit. ‘Het lijkt laaghangend fruit, de isolatie van sociale huurwoningen. Maar het is voor ons lastig om achter de deur van bewoners te komen. De Jungle lukt dat wel.’ Vermin hoopt dat tijdens de coalitiebesprekingen die nu overal in Nederland plaatsvinden, gemeentebudget wordt vrijgemaakt voor Fixbrigades.
Op het balkon in Amsterdam-Oost blazen de fixers even uit in de lentezon. De familie Mekhil serveert witte boterhammen met mortadella en rucola van de Lidl. De 29-jarige Okubit Yowhanes en de 34-jarige Abraham Gebregergis Dror vertellen over hun angstige tocht van Eritrea naar Nederland. Trots trekken ze een officieel pasje uit hun broekzak waarop staat: asiel bepaalde tijd. De mannen gaan drie dagen naar school en één dag verrichten zij vrijwilligerswerk voor 10 euro. Gebregergis Dror: ‘Ik wil Nederlands leren en dan loodgieter worden.’ Yowhanes: ‘Ik wil dit werk blijven doen.’
Noël van Bemmel 23 maart 2022, 19:12
Bron de Volkskrant